Mango Nedir?

Mango, kapalı tohumlu, iki çenekli ve sakız ağacıgiller familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçların verdiği meyveye denir. Dünyaya anavatanı olan Hindistan’dan yayılmış olan mango kendi içinde çeşitli türlere ayrılmaktadır. En çok bilinen tür pek çok tropik, subtropik bölgede yetiştirilip dünyanın büyük bir kısmına pazarlanan Hint mangosu türüdür.

Ağaçta yetişen bir meyve olan mangoların, ağaçları 40 metre yüksekliğe ulaşabilmekte ve 10 metreye kadar olan kısımları meyve verebilmektedir. Bazı türleri ise, çeşitli aşamalar sonucu bodur ağaçlar şeklinde 2 ile 2,5 metre arasında meyve vermeye başlamıştır. Uzun ömürlü bir ağaç çeşidi olan mango ağaçları yüzlerce yıl yaşayabilmektedir. Çiçeklenme dönemlerinde oldukça karakteristik bir koku yayan mango ağaçlarının meyvelerinin olgunlaşma süreleri 3 ile 6 ay arasındadır. Tropik bölge bitkisi olan mango ağaçlarının yaşayabilmesi için sıcaklık -4 derecenin altına düşmemeli ve meyvenin olgunlaşırken tadını koruyabilmesi için 30 derecenin üzerinde de olmamalıdır.

Binlerce yıldır Asya’’nın güneyinde yetiştirilen ve bölgesel geçim kaynaklarından birisi olan mangoların dünya üzerindeki üretiminin % 30 ile 35′’lik kısmı Hindistan’da yapılmaktadır. Ama söz konusu dünya üzerindeki mango ticareti olunca Hindistan’ın payı % 1′’i geçmemektedir. Asya’nın bazı bölgelerinde olgunlaşma süresince zehirli bitkilerle temas halinde olan mangoların insan vücudunda alerjik reaksiyonlara sebep olduğu bilinmektedir.

Kullanım alanı oldukça geniş olan mangolar, C vitamini açısından oldukça zengin ve lifli bir bitkidir. İnsan vücuduna düzenleyici etki yapan mangolar saç, cilt ve sinirler için çok yararlı ve potasyum oranı yüksek bir anti-oksidan (vücuttaki zehri atıcı)’dır. Türden türe tadı değişmekle birlikte genel olarak tatlı bir meyvedir. Olgunlaşma aşamalarında önce yeşil olan mangolar tam anlamıyla tüketilecek duruma geldiklerinde sarı, turuncu ve kırmızı renklere bürünmektedir. Olgunlaşmadan dalında kopartılan meyveler ise kahverengi kutuların içinde saklanarak yumuşatılmaktadır.

Evrim bilimciler tarafından Avokado ile aynı ağaçtan türediği varsayılan mangoların tadı;  avokado, kavun ya da eriğe benzetilebilir. Sos yapımında kullanılmasından dondurma yapımına, konservesinin yapılmasından içecek yapımına kadar çok farklı alanlarda kullanılabilen mangolar Asya’nın en popüler bitkilerinden birisi olmasının yanı sıra yetişme koşulları için elverişli bir ortam bulduğu Güney Amerika’da özellikle Brezilya’da oldukça sevilen ve yetiştiriciliği yapılan bir bitkidir.

Bulundukları iklim ve coğrafya şartlarına göre aynı türlerin farklı ülkelerde farklı dayanıklılıklar veya hastalıklar gösterdiği görülmüştür. Dünya üzerinde üretilen tropik meyve üretiminin yaklaşık olarak % 50′’lik kısmı, mangolara ayrılmakta ve bu durum da meyvenin ne kadar çok sevildiğini ve ona olan talebi gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda yine bir diğer tropik meyve olan mangostan (mor renkli kalın kabuğunun altında yumuşak yenen beyaz kısmı bulunan meyve) ile karıştırılan mangolar bu türden tamamıyla farklı bir türdür. Çeşitli alanlarda kullanılmasının yanı sıra önemli bir kültür öğesi olan bu bitki Hindistan, Filipinler ve Bangladeş’in milli meyvesidir. Aynı zamanda Bangladeş’in milli sembolüdür. Hint düğünlerinde yaprakları dekorasyon amaçlı kullanılan mangolar, Hinduizm’de mükemmellik sembolüdür. Avustralya’da ise, bir nevi yardımlaşma sembolü olan mangoların sene içindeki ilk üretiminden elde edilen ürünleri açık arttırma ile satılır ve kazanılan para ile zor durumdaki insanlara yardım edilir. Dünya üzerinde bilinen ilk ihracı 1600’lü yıllarda Amerikan kolonilerine olan mango şu anda dünyanın dört bir yanına dağılmış ve çok farklı ülkelerde yetişebilen türleri içinde barındırmaktadır.

Tayland, Endonezya, Sri Lanka, İspanya, Küba, Orta Amerika ülkeleri, Jamaika, İsrail, Çin gibi birçok farklı ülkede yetişen mangonun 1000’i geçkin türü bulunmaktadır. Ülkemizde ise Akdeniz Bölgesi’nde Antalya ve Mersin gibi sıcaklık değerleri yüksek şehirlerde soğuktan koruma önemleri alınarak yetiştirilebilmektedir.

Kaynakça:
vikipedia