Yıldızlar nükleer yakıtlarını bitirdikleri zaman, dışarıya doğru olan ve yıldızın çekirdeğindeki nükleer füzyondan kaynaklanan basınç azalır ve yıldız kendi ağırlığı altında çökmeye başlar. Yiıdızın çekirdeği kendi kendini ezerken sıcakıiğı ani olarak yükselir, bu da kimi zaman yıldızın dış katmanlarını parlak bir göksel havai fişek gösterisiyle dışarı püskürten devasa bir patlamayla sonuçlanır.
Böylesi bir patlama süpernova patlaması olarak bilinir, patlayan tek bir yıldız, haftalar süresince bir milyar güneş parlaklığında ışık verir. Bu, gerçekten akıllara durgunluk vericidir. Hemen hemen tüm bir galaksi parlaklığında ışık veren tek bir yıldız !
Farklı yıldız türleri, farklı boyutlarda, farklı atom bolluklarında vs. ,farklı süpernova türlerine yol açabilir ama yıllar boyunca astronomlar belirli bazı süpernova patlamalarının her zaman aynı gerçek parlaklıkla ışıdığını fark ettiler. Bunlar 1a türü süpernova patlamalarıdır.
1a türü süpernovaların özellikleri ise : Bir beyaz cüce yıldız vardır, kendi nükleer yakıt stoğunu bitirmiştir ve yıldız kendi süpernova patlamasını başlatamayacak kadar küçük kütlelidir. Işte bu durumda kendine yakın yoldaş yıldızından kendine madde çeker.
Cüce yıldızın kütlesi özel bir kritik değere, Güneş`in kütlesinin 1,4 katına ulaştığında, yıldızı süpernovaya dönüştüren kaçak bir nükleer reaksiyon başlar.
Patlamaları ile ortaya çıkan ışığın şiddeti önce hızla artıp daha sonra yavaş yavaş azalarak belirgin bir fark sergilediği için, bir süpernovanın 1a türü olduğunun belirlenmesi oldukça kolaydır. Ama 1a türü süpernovayı gerçekten patlama sırasında yakalamak çok büyük bir olaydır, çünkü bu tür süpernovalar tipik bir galakside birkaç yüzyılda bir patlarlar.
Buna rağmen, binlerce galaksinin aynı anda gözlenebilmesini sağlayan geniş açılı ve yüksek teknoloji ürünü olan teleskoplar sayesinde biliminsanları, Dünya`dan çeşitli uzaklıklarda 50 kadar, 1a türü süpernova bulmayı başardılar.
0 yorum:
Yorum Gönder