Ay'ın önemli sırrı açığa çıkıyor!

Gökbilimciler, nasıl ve ne zaman oluştuğuna dair tartışmaların sona ermediği Ay hakkında yeni bir teori ortaya attı. Yeni araştırmalaBilim insanları, Ay’ın oluşumuna yönelik bir model geliştirdi. Uluslararası bir araştırma ekibinin öne sürdüğü model, Ay’ın, Güneş Sistemi’nin doğumuna rastlayan 4.5 milyar önce Dünya ile bir başka gezegenin çarpışmasından doğduğunu savundu.

Yeni teoriye göre Ay, Güneş Sistemi’nin doğumundan itibaren ilk 100 milyon yıl içinde Dünya ile Theia adı verilen, Mars büyüklüğündeki bir gezegenin çarpışmasından ortaya çıktı. Çarpışma sonucu Dünya’nın büyük bir kısmı eridi ve gezegenimizden ayrılan kozmik enkazın yüzde 40’ı Ay’ı meydana getirdi. Gökbilimciler, Ay’ın oluşum süreci esnasında Dünya’nın birçok dev çarpışmaya sahne olduğunu ve en son çarpışmanın Ay’ı doğurduğunu düşünüyor.

Kimyasal yapıları çok benzer

Sayısal simülasyonlar ve Dünya'nın mantosunun kimyasal bileşenine dayalı yeni hesaplama yöntemlerini kullanan bilim adaları, bugüne kadar Ay'ın daha önce oluştuğuna ilişkin teorileri çürüttü. Araştırma ayrıca, Dünya'nın Güneş Sistemi'nde, oluşumu en uzun süren gezegen olabileceğini de ortaya koydu.

Daha önce bazı bilim adamları, Ay'ın Güneş Sistemi'nden sadece yaklaşık 30 milyon yıl sonra, yani günümüzden 4 milyar 537 milyon yıl önce oluştuğunu iddia etmişti. Bazıları ise Ay'ın Güneş Sistemi'nden 50 milyon, hatta 100 milyon yıl sonra oluştuğunu savunuyordu.

Gökbilimciler, geçmişteki araştırmalarında Theia ile Dünya’nın kimyasal yapılarının birbirinden çok farklı olduğunu öne sürmüştü. Ancak yakın dönemdeki araştırmalar, Ay ile Dünya’daki elementlerin izotopların benzerliğini ortaya koyarken, eski teoriyi de çürüttü.

Space.com’a konuşan Fransa’nın Cote D’Azur Gözlemevi’nden Seth Jacobson,  “Atomik seviyede Ay ile Dünya’nın aynı olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum Ay’ı oluşturan dev çarpışma modelini değiştiriyor” ifadesini kullandı.

Güneş’in oluşumundan 95 milyon yıl sonra

Nature dergisinde yayımlanan araştırmada, Ay’ın gerçek yaşını ortaya koyabileceği gibi, Dünya ile sakladığı benzerliklerin sebeplerini de gün yüzüne çıkarabilir. Güneş Sistemi’nin kayalık gezegenleri Merkür, Venüs, Mars ve Dünya’nın nasıl oluştuğunu anlamak için 250’den fazla model geliştiren Jacobson ve ekibi, Ay’ın Dünya’dan önce veya sonra oluşup oluşmadığı ihtimalini araştırdı.

Eğer Ay’ı oluşturan çarpışma Güneş Sistemi’nin oluşumunun ardından yakın bir döneme rastlıyorsa, Dünya’da biriken kozmik enkazın fazla; aksi takdirde az olacağı belirlendi. Çarpışma vaktini belirlemek için Dünya’nın mantosundaki elementlerin değişimi analiz edildi ve iridyum ve platin gibi demir zengini materyallerle birleşmeye eğilimli elementlerin Dünya’nın çekirdeğine olan hareketi çıkarıldı.

Büyük bir patlamanın ardından zamanla mantodan kaybolarak çekirdeğe inmesi gereken elementlerin bugün halen mantoda bulunması, Ay’ı oluşturan büyük ve en son çarpışmanın, Güneş Sistemi’nin doğumundan 95 milyon yıl önce yaşandığını öne sürdü. Jacabson, bu sürenin 32 milyon yıl ileri veya geriye çekilebileceğini belirterek, Dünya ile Ay arasındaki kimyasal benzerliğin de daha iyi anlaşıldığını belirtti.

Kaynak: Space.com ve AAr, Ay’ın neredeyse Güneş kadar yaşlı olabileceğini öne sürdü.